Dla osoby, która dopiero chce założyć swoją działalność czy też firmę, wiele spraw może wydawać się zagmatwanych i niejasnych. Często są to osoby młode, które nie mają dużego pojęcia na temat tego, jak działa prawo handlowe. Niestety nasz system edukacyjny nie przewiduje nauczania takich kwestii w szkołach, dlatego początkujący przedsiębiorca może być zagubiony i niepewny co do tego jak ma postępować i jaką opcję wybrać.
Działalnością gospodarczą nazywamy, zgodnie z ustawą dotyczącą prawa przedsiębiorców, zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną w sposób nieprzerwany i we własnym imieniu. Działalność gospodarczą może prowadzić osoba fizyczna, czyli osoba pełnoletnia, mająca pełnię praw obywatelskich, a także osoba prawna i jednostki niemające osobowości prawnej, którym ustawa daje zdolność do czynności prawnych.
By osoba fizyczna mogła zostać przedsiębiorcą, musi uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
W niektórych branżach konieczne będzie przedstawienie dokumentów poświadczających posiadanie odpowiednich uprawnień.
By założyć działalność gospodarczą, konieczne będzie złożenie wniosku CEIDG-1 – można go złożyć w urzędzie gminy osobiście lub wysłać elektronicznie. By móc rozpocząć działalność, trzeba także zgłosić swoją firmę do ubezpieczenia w ZUS za pomocą formularzy ZUA i ZZA. Nie trzeba zgłaszać się samodzielnie do GUS ani urzędu skarbowego — należy to do zadań urzędu gminy.
Zaletami tego rozwiązania są:
Podstawowe wady to: duża odpowiedzialność spoczywająca na właścicielu firmy — właściciel odpowiada całym majątkiem osobistym oraz swojej rodziny (w przypadku braku rozdzielności majątkowej z małżonkiem), istnienie firmy i jej rozwój jest uzależniony od jednej osoby, brak możliwości dziedziczenia firmy, skomplikowane postępowanie spadkowe.
Podobnie wygląda prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej opartej na regulacjach zawartych w Kodeksie Cywilnym. Wspólnicy z punktu widzenia prawa traktowani są dokładnie tak samo jak osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze. Odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem osobistym i rodzinnym.
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zazwyczaj bierze udział więcej niż jedna osoba, choć występują także spółki jednoosobowe. Zatem spółka posiada swoich właścicieli, którzy odpowiadają za jej zobowiązania do wysokości swoich udziałów w kapitale zakładowym spółki. Posiada również zarząd. Prezes zarządu i członkowie niekoniecznie muszą być udziałowcami spółki, mogą być zatrudnionymi przez spółkę menadżerami.
Zarząd odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania względem Skarbu Państwa, ale nie jest odpowiedzialny za pozostałe zobowiązania, jeżeli w porę zgłosi w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości lub rozpoczęcie postępowania układowego.
To wszystko ma miejsce tylko w przypadku trwałej utraty płynności finansowej przez spółkę, objawiającej się opóźnieniami w zapłacie zobowiązań przekraczającymi 14 dni po ustalonym terminie płatności.
Ten rodzaj spółki to spółka handlowa, co oznacza, że zasady jej organizacji i działania określone są w Kodeksie Handlowym. Zgodnie z ustawą o rachunkowości każda spółka prawa handlowego musi prowadzić księgi rachunkowe, a na koniec roku firma musi sporządzić sprawozdanie finansowe. Umowa spółki musi być zawarta w ściśle określonej formie aktu notarialnego. Spółka może uzyskać numer NIP i REGON, założyć konto bankowe, a z chwilą wpisania do KRS zyskuje osobowość prawną.
Zatem w celu założenia spółki prawa handlowego wspólnicy muszą udać się do notariusza, który sporządzi umowę spółki, muszą zarejestrować spółkę w Krajowym Rejestrze Sądowym, a następnie w Urzędzie Skarbowym, Urzędzie Statystycznym i w ZUS. Ponadto, ponieważ księgowość takich spółek prowadzona jest na zasadach ogólnych – nie ma możliwości korzystania z księgowości uproszczonej, powinni zatrudnić księgową lub zlecić prowadzenie księgowości do odpowiedniego biura rachunkowego. W związku z tym koszty założenia, a następnie prowadzenia działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są wielokrotnie wyższe niż w przypadku działalności wykonywanej osobiście.
Dlaczego zatem przedsiębiorcy, prowadzący jednoosobowe działalności, w tym np. lekarze z prywatną praktyką, decydują się na zmianę formy prawnej na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością? Prowadzenie interesów w formie spółki prawa handlowego, choć jest bardziej kosztowne, daje nieporównywalnie większe bezpieczeństwo dla przedsiębiorcy i jego rodziny, chroni przed skutkami różnych zdarzeń gospodarczych, podatkowych, kontrolnych i losowych w tym, jak już zdążyliśmy nauczyć się, i epidemicznych.